Fobia
Markus Öhrn, Karol RadziszewskiMarkus Öhrn i Karol Radziszewski przedstawiają brutalną lekcję historii mało znanej. Fag Fightersi przejmują język nienawiści na własny użytek.

Markus Öhrn i Karol Radziszewski przedstawiają brutalną lekcję historii mało znanej. Fag Fightersi przejmują język nienawiści na własny użytek.
Markus Öhrn i Karol Radziszewski przedstawiają brutalną lekcję historii mało znanej. Fobia to spotkanie dwóch odmiennych praktyk artystycznych. Przerysowany, ostry, wręcz kreskówkowy język wizualny Markusa Öhrna i researchersko-dokumentalna praktyka Karola Radziszewskiego, skupiającego się na nieheteronormatywnej, nieopowiedzianej historii Polski. Spektakl w typowy dla Markusa Öhrna sposób zbudowany jest z trzech epizodów. Fag Fightersi, czyli różowa bojówka gejowska z projektu Radziszewskiego, który rozwija od 2007 roku, konfrontują się z członkami rodziny oraz przedstawicielami świata biznesu i sztuki.
Fobia to ironiczna krytyka społeczeństwa. Twórcy przyglądają się zagadnieniu przemocy i stygmatyzującym stereotypom dotyczącym osób LGBTQ+, Fag Fightersi przejmują język nienawiści na własny użytek. Krytyczne spojrzenie twórców na te trzy obszary: rodzinę, biznes i kulturę, jest pretekstem do przyjrzenia się tematowi eksploatacji grup mniejszościowych. Podyktowanej chęcią budowania ich kosztem kapitału symbolicznego, bogacenia się lub wzmacniania autorytetu. Jednym z tematów jest tak zwany pinkwashing, gdy korporacje międzynarodowe, żerując na chorobliwym konsumpcjonizmie, promują swoje marki symulując wsparcie osób LGBTQ+.
Czym jest zatem homofobia? Czy tylko nienawistną przemocą okazywaną wprost, czy może ukrytym aspektem scenariuszy integracyjnych pisanych przez osoby heteronormatywne? Markus Öhrn i Karol Radziszewski fundują nam jazdę rollercoasterem wśród stereotypów, pozornej tolerancji, rzekomej akceptacji i innych naszych, jak najbardziej słusznych przekonań.
Fag Fighters (2007- aktualnie)
Fag Fighters to fikcyjna miejska jednostka partyzancka, “pedalski gang” operujący na marginesie mainstreamowego społeczeństwa, oznaczający swoje terytorium graffiti i popełniający akty przemocy, włączając w to przemoc seksualną. Znakiem rozpoznawczym Fag Fighters są różowe kominiarki. Z wideo Fag Fighters: Prolog dowiadujemy się, że kominiarki zostały wykonane przez babcię Karola Radziszewskiego. Polska prawica postrzega społeczność LGBT jako śmiertelne zagrożenie dla porządku społecznego. Radziszewski przechwytuje i wzmacnia stereotypowy konserwatywny dyskurs, przekształcając go w aspołeczną, anarchiczną, subwersywną fantazję. Tworzy także dowody działalności jednostki – graffiti, ślady, amatorskie zdjęcia zrobione przez członków grupy. Granica między dramatem a symulacją jest rozmyta; fikcja wydaje się niepokojąco realistyczna.
Wideo Fag Fighters: Prolog można traktować jako most, który łączy dwie rzeczywistości, które Radziszewski wprowadza do swojej sztuki: rodzinę i gejowską subkulturę. Obydwie te przestrzenie społeczne należą do sfery życia prywatnego artysty, a jednak wydają się być od siebie odległe; są to dwa przeciwstawne bieguny tożsamości Radziszewskiego. Jednakże skrajności niespodziewanie spotykają się w Fag Fighters: Prolog. Wideo przedstawia babcię artysty, która szyje różowe kominiarki na staromodnej maszynie do szycia. Te kominiarki staną się atrybutem Fag Fighters - oddziału gejowskich anarchistów wymyślonych przez Radziszewskiego.
(from the curatorial text by Stach Szablowski / "I Always Wanted" exhibition catalogue published by CCA Ujazdowski Castle in Warsaw, 2007)
Markus Öhrn (ur. 1972) szwedzki artysta wizualny i reżyser teatralny, obecnie mieszka i tworzy w miejscowości Stocksbo w Szwecji. Ukończył studia magisterskie na kierunku Sztuki Piękne na Konstfack w Sztokholmie w 2008 roku. Tworzy przede wszystkim w dziedzinach performansu, instalacji wideo i dźwiękowych. Jest także cenionym mentorem dla młodszych artystów i wykłada na różnych uniwersytetach w Europie. W roku 2018 pełnił funkcję profesora gościnnego na Wydziale Teatralnych Studiów Stosowanych w Giessen. Twórczość Markusa Öhrna, w tym jego trylogia składająca się z przedstawień "Contes d’amour" (2010), "We Love Africa and Africa Loves Us" (2012) oraz "Bis zum Tod" (2014), była prezentowana zarówno w Szwecji, jak i na arenie międzynarodowej, na prestiżowych festiwalach, takich jak Theatertreffen, Wiener Festwochen, Festival d'Avignon, Volksbühne-am Rosa-Luxemburg-Platz, Museum of Modern Art, Haus der Kulturen der Welt oraz w Dramaten w Sztokholmie, gdzie w 2022 roku stworzył 12-odcinkowy performans o tytule "The Unknown". Za swoje przedstawienie "3 episodes of life", które miało premierę na festiwalu Wiener Festwochen w 2019 roku, Markus zdobył Nagrodę Nestroya. Ponadto jego spektakle, takie jak "Sonata Widm" (2017) i "3 episodes of family life", były wystawiane w Nowym Teatrze w 2021 roku. Twórczość Markusa Öhrna budzi kontrowersje i intensywne dyskusje na temat granic i możliwości współczesnego teatru.
Karol Radziszewski (ur. 1980) twórca filmów, fotografii, instalacji, autor projektów interdyscyplinarnych. Absolwent Wydziału Malarstwa warszawskiej ASP. Wydawca i redaktor naczelny magazynu "DIK Fagazine". Twórca "Queer Archives Institute". Laureat Paszportu Polityki (2009). Jego prace były pokazywane m.in. w Narodowej Galerii Sztuki Zachęta, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Muzeum Sztuki w Łodzi, Muzeum Współczesnym Wrocław, Muzeum Narodowym w Warszawie, CSW Zamek Ujazdowski, Kunsthalle Wien, New Museum w Nowym Jorku, Whitechapel Gallery w Londynie, VideoBrasil w Sao Paulo, Cobra Museum w Amsterdamie oraz na biennale PERFORMA 13 w Nowym Jorku, 7. Göteborg Biennale, 4. Prague Biennale, New York Photo Festival w Nowym Jorku i 15. Biennale Sztuki Mediów WRO.
Aktorzy i aktorki
-
Magdalena Popławska
Magdalena Popławska
-
Ewelina Pankowska
Ewelina Pankowska
-
Piotr Polak
Piotr Polak
-
Wojciech Kalarus
Wojciech Kalarus
-
Jan Sobolewski
Jan Sobolewski
Informacje
Koncepcja: Markus Öhrn, Karol Radziszewski
Reżyseria: Markus Öhrn
Scenariusz: Markus Öhrn, Karol Radziszewski
Scenografia/Kostiumy: Markus Öhrn, Karol Radziszewski
Współpraca scenograficzna i kostiumograficzna: Saskia Hellmann
Obrazy: Karol Radziszewski
Muzyka: Michał Pepol, Bartek Wąsik
Maski: Makode Linde
Charakteryzacja: Monika Kaleta
Występują: Wojciech Kalarus, Ewelina Pankowska, Piotr Polak, Magdalena Popławska, Jan Sobolewski
Inspicjent: Łukasz Jóźków
Asystentki reżysera: Anna Lewandowska, Angelika Mizińska
Producentki: Anna Skała, Angelika Mizińska
Projekt plakatu: Karol Radziszewski
Projekt programu: Renata Motyka
Tłumaczenie wierszy i piosenek na język angielski: Marek Kaźmierski
Redakcja tekstu angielskiego: Dominika Gajewska
Przygotowanie i realizacja napisów: Zofia Szymanowska
oraz ► zespół teatru
W spektaklu wykorzystano następujące utwory:
- Obrazy z serii Poczet Karola Radziszewskiego prezentowane dzięki uprzejmości Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.
- Biografie bohaterów Pocztu Karola Radziszewskiego autorstwa Wojciecha Szymańskiego
- Rota słowa: Maria Konopnicka, muzyka: Filip Nowowiejski
- Hu, hu, ha, nasza zima zła Maria Konopnicka
- Tęcza Maria Konopnicka
W spektaklu wykorzystano następujące utwory muzyczne:
- Anton Dvořák „Humoreska op. 101 nr 7”
- Michał Pepol, Bartek Wąsik „Fobia. Posiłek”
- Michał Pepol, Bartek Wąsik „Fobia. Joga”
- Gloria Gaynor „I will survive”
- Michał Pepol, Bartek Wąsik „Fobia. Quiz. Król 1”
- Karol Szymanowski „Pieśń Roksany” z opery „Król Roger”
- Michał Pepol, Bartek Wąsik „Fobia. Tęcza”
- „Rota” słowa: Maria Konopnicka, muzyka: Filip Nowowiejski
- Karol Szymanowski „A chtóz tam puka”
- Michał Pepol, Bartek Wąsik „Fobia. Korporacja”
- Michał Pepol, Bartek Wąsik „Fobia. Król 2”
- Claude Debussy „Popołudnie Fauna”
- „Puszek okruszek” muzyka: Jarosław Kukulski, słowa: Jerzy Dąbrowski
- Tekla Bądarzewska-Baranowska „Modlitwa Dziewicy”
- Johannes Brahms „Kwartet fortepianowy c-moll op. 63" część 1
- Michał Pepol, Bartek Wąsik „Fobia. Pobicie”
- Michał Pepol, Bartek Wąsik „Fobia. Techno Kościół”
- „The winner takes it all” słowa: Björn Ulvaeus, muzyka: Benny Anderson
- Gabriel Faure „In paradisum”
Media
- Mike Urbaniak, Dynks
- Piotr Morawski, Didaskalia
- Jan Karow, Notatnik Teatralny
- Agata Skrzypek, Teatr
- #100 odc. podcastu Godzina Szumu Gejowscy chuligani robią quiz, czyli Karol Radziszewski o "Fobii" w rozmowie z Karoliną Plintą
- Recenzja Rafała Turowskiego na e-teatr.pl
- Recenzja spektaklu: (Nie)winny różowy na Polityka.pl
- VOGUE Rozmowa Anny Sańczuk z Markusem Öhrnem, Karolem Radziszewskim, Jankiem Sobolewskim i Piotrem Polakiem
- MINT „Fobia”. Radziszewski i Öhrn wskazują palcem. Mateusz Roesler rozmawia z Karolem Radziszewskim i Markusem Öhrnem
- MORE Goingapp.pl Zamiast sprawdzać TW, lepiej wygoogluj ich nazwiska. “Fobia” wkrótce w Nowym Teatrze - rwywiad Jagody Gawliczek
Nagrody
-
GRAND PRIX 17. edycji Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego BOSKA KOMEDIA w Krakowie 2024
Za odwagę w artystycznej prowokacji, która nakłuwa społeczną wrażliwość i rozszerza jej granice, każąc dostrzec tematy dotychczas ignorowane.
Tournee
14 maja 2024 – 64. Kaliskie Spotkania Teatralne / Teatr im. Wojciecha Bogusławskiego, Kalisz
11 czerwca 2024 – Divadelná Nitra, Bratysława (Słowacja)
16 czerwca 2024 – Slovensko mladinsko gledališče, Ljubljana (Słowenia)
25-26 czerwca 2024 – Biennale Teatro 2024, Wenecja (Włochy)
06-07 grydnia 2024 – Międzynarodowy Festiwal Teatralny Boska Komedia, Kraków (Polska)
Zobacz także
-
Dyskusyjny Klub Teatralny: Silenzio!
Spotkania
15.02 SOB 20.15Dyskusyjny Klub Teatralny: Silenzio!
-
Nowa książka dla dzieci: Lucek, Ludwika i sprawa Świętego Jogurta Mateusz Pakuła
Literatura / Spotkania
22.02 SOB 12.00Nowa książka dla dzieci: Lucek, Ludwika i sprawa Świętego Jogurta Mateusz Pakuła
-
Przekłady współczesności: Opowiadania J.M. Coetzeego Aga Zano, Jacek Poniedziałek
Literatura / Spotkania
10.03 PN 19.00Przekłady współczesności: Opowiadania J.M. Coetzeego Aga Zano, Jacek Poniedziałek
-
Apokalipsa
Teatr
14–16.03Apokalipsa