Jeż i lis. I robak. O pojmowaniu współczesności u Kafki
Łukasz MusiałWykład Łukasza Musiała towarzyszący premierze spektaklu „Przemiana". Spotkanie tłumaczone na PJM
Wykład Łukasza Musiała towarzyszący premierze spektaklu „Przemiana". Spotkanie tłumaczone na PJM
Franz Kafka to nie tylko pisarz. To także mit, ikona, klisza, czasami stereotyp, a nawet znak marketingowy. Fascynacja życiem i twórczością pisarza zwykle narasta w epokach napięć, kryzysów, przesileń. Tak jest i teraz: gdy wracają kryzysy, powraca też Kafka. Słupek „kafkometru” drgnął, bardzo wyraźnie. Przyjrzyjmy się, co te drgania mówią o nas i o naszym świecie. O tym, co było, co jest oraz o tym, co – być może – nadejdzie w przyszłości.
Odpowiedź na pytanie, jak to dokładnie zrobić, nie jest wcale łatwa. Kafka był przecież autorem, którego ciekawił przede wszystkim on sam, a nie świat zewnętrzny. Do legendy przeszła lakoniczna notatka pisarza na wieść o wybuchu I wojny światowej.
A jednak wśród klasyków literatury autor Przemiany bezdyskusyjnie uchodzi za najważniejszego i bodaj najbardziej przenikliwego świadka historii ostatnich stu lat. Za autora nieustannie współczesnego. Współczesnego nie tylko z powodu tego, co pisał, lecz także z powodu tego, jak pisał. Jego proza – nasycona obrazami, dźwiękami, gestami, ciałami (ludzkimi, zwierzęcymi, robaczymi) – miała w sobie wyraźny rys filmowy, jakby „skrojony” pod pewien rodzaj kina. To Kafkowskie kino pociągało kolejne pokolenia czytelników raz za razem. Chyba również dlatego, że pozwalało im w jakiejś mierze rozpoznać niszczycielskie siły polityki, ekonomii, biurokracji, sądownictwa; siły, które na długo miały zawładnąć ogromnymi obszarami Europy i świata.
Rozpoznać je, to także w pewien sposób bronić się przed nimi. Ostatnie zdanie Dzienników Kafki brzmi przecież: Ty także masz broń. Właśnie: Ty także masz broń.
Łukasz Musiał – historyk literatury, tłumacz, krytyk, eseista. Wydał m. in. książkę O bólu. Pięć rozważań w poszukiwaniu autora (2017, nominacja do Literackiej Nagrody Gdynia). Autor licznych publikacji poświęconych twórczości Franza Kafki. W 2018 zredagował obszerny Wybór prozy tego autora (Wydawnictwo Ossolineum), w 2019 opublikował tom przekładów Prozy utajone (PIW), a w 2022 nowe polskie tłumaczenie Dzienników Kafki (Wydawnictwo Officyna).
Zobacz także
-
Nowa książka dla dzieci: Kocia szajka i zaginione bajki Agata Romaniuk
Literatura / Spotkania
18.05 SOB 14.00Nowa książka dla dzieci: Kocia szajka i zaginione bajki Agata Romaniuk
-
She was a friend of someone else
Teatr
19–20.05She was a friend of someone else
-
Goście Wieczerzy Pańskiej
Teatr
25–27.05Goście Wieczerzy Pańskiej
-
Przemiana
Teatr
31.05–02.06Przemiana