Krzysztof Warlikowski

dyrektor artystyczny

Założyciel i dyrektor artystyczny Nowego Teatru.

Należy do odnowicieli języka teatru, jest jednym z najistotniejszych twórców teatru europejskiego. Ponad dziesięcioma realizacjami Szekspirowskimi stworzył nowy kanon realizacji dzieł Stradfordczyka. Intensywnie eksploruje też współczesne możliwości tragedii antycznej. Jego odczytanie Oczyszczonych Sarah Kane zrewoltowało myślenie o granicach teatru.

(A)pollonia stała się emblamatycznym spektaklem dla nurtu rozrachunkowego z polsko-żydowsko historią wojenną i powojenną, nazwanego polskim teatrem zagłady. W swoich przedstawieniach Warlikowski stale odnawia przymierze z widzem, czyniąc publiczność częścią wspólnego procesu dochodzenia do sensów i znaczeń. Jego przedstawienia są swoistą teatralną debatą, której rezultat nie jest nigdy z góry przesądzony. Od kilku lat intensywnie pracuje także w operze, przenosząc na jej grunt swoje teatralne odkrycia i działając na rzecz reteatralizacji opery.

Urodził się w 1962 roku w Szczecinie. Dyplom reżyserski zdobył na Wydziale Reżyserii Dramatu Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie w 1993 roku. Pierwsze realizacje w teatrach polskich i zagranicznych to: Hamlet zrealizowany w Tel Awiwie (1997) i Warszawie (1999), Poskromienie złośnicy w Warszawie (1998), Burza w Stuttgarcie (2000) i Warszawie (2003). Swoją uwagę skupia także na dramacie antycznym m.in.: Elektra Sofoklesa (1997), Bachantki Eurypidesa (2001) i współczesnym m.in.: Zachodnie Wybrzeże Bernarda-Marie Koltèsa (1998), Oczyszczeni Sarah Kane (2001), Krum Hanocha Levina (2005), Anioły w Ameryce Tony'ego Kushnera (2007). W 2006 roku odbyła się premiera Madame de Sade Yukio Mishimy w Tonnel Groep w Amsterdamie. 

W 1999 roku rozpoczął kilkuletnią współpracę z Teatrem Rozmaitości (dziś TR) w Warszawie, gdzie zrealizował siedem spektakli (Hamlet, Oczyszczeni, Bachantki, Burza, Dybuk. Między dwoma światami, Krum, Anioły w Ameryce), które były zapraszane na międzynarodowe festiwale, m.in. Fesitval d’Avignon, Festiwal Prensa de Otoño w Madrycie , Edinburgh International Festival, Wiener Festwochen, Next Wave Festival BAM w Nowym Jorku, Athens Festival, International Theatre Festival Santiago a Mil w Chile, Międzynarodowy Festiwal Teatralny PoNTI w Porto, XXI Seoul Performing Arts Festival w Korei Południowej, Festiwal BITEF w Belgradzie i do najważniejszych ośrodków teatralnych m.in. Hebbel am Ufer Theater w Berlinie, Teatro Garibaldi w Palermo, Centrum Meyerholda w Moskwie, Centro Cultural Belém w Lizbonie, Theatre de l'Odeon w Paryżu, National Arts Centre w Ottawie, Cameri Theatre w Tel Awiwie.
W tym czasie artysta reżyserował też w teatrach za granicą w Zagrzebiu, Bonn, Nicei, Amsterdamie, Hanowerze i Paryżu.

W 2000 roku zadebiutował jako reżyser operowy, przygotowując w Teatrze Wielkim-Operze Narodowej w Warszawie prapremierę opery Roxanny Panufnik The Music Programm. 

Od początku 2008 roku kieruje założonym wraz z grupą stałych współpracowników Nowym Teatrem w Warszawie. W maju 2009 roku wyreżyserował pierwszą premierę Nowego Teatru (A)pollonię, spektakl, który powstał w oparciu o teksty m.in. Ajschylosa, Johna Maxwella Coetzee’ego, Eurypidesa, Hanny Krall, Jonathana Littella. Kolejne spektakle zrealizowane w Nowym Teatrze to Tramwaj wg Tramwaju zwanego pożądaniem Tenneesse Williamsa jako koprodukcja Nowego Teatru i paryskiego Théâtre de l'Odéon z Isabelle Huppert i Andrzejem Chyra w rolach głównych, Koniec (2010) według tekstów Bernarda-Marie Koltesa Nickel Stuff, Franza Kafki Proces i Myśliwy Grakchus, J. M. Coetzee’ego Elizabeth Costello, Opowieści afrykańskie według Szekspira (2011) z wykorzystaniem tekstów W. Shakespeare’a Król Lear, Kupiec wenecki, Otello, E. Cleavera Soul on Ice, J. M. Coetzee'ego Lato, Kabaret warszawski (2013) inspirowany tekstem Johna van Drutena I’m a Camera oraz filmem Shortbus Johna Camerona Mitchella, Francuzi (2015) inspirowany powieścią Marcela Prousta W poszukiwaniu straconego czasu, którego premiera odbyła się na festiwalu Ruhrtriennale. W 2018 roku Krzysztof Warlikowski zrealizował Wyjeżdżamy na podstawie Pakujemy manatki (Orzej mizwadot) Hanocha Levina, a w 2021 Odyseję. Historię dla Hollywoodu inspirowaną Odyseją Homera, na podstawie Powieści dla Hollywoodu i Króla kier znów na wylocie Hanny Krall.

W 2011 roku do kin wszedł film Łukasza Barczyka Gli Italiani, w którym zagrał główna rolę.

Media:

Fot. Martiq

Wybrane spektakle

Wybrane role

Najważniejsze inscenizacje:

  • 1992 Białe noce według Fiodora Dostojewskiego (dyplom reżyserski) – PWST w Krakowie
  • 1993 Markiza O. według Heinricha von Kleista, Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie 
  • 1994 Kupiec wenecki Szekspira, Teatr im. W. Horzycy w Toruniu 
  • 1995 Proces według Franza Kafki, School of Drama Beit Zvi w Tel Awiwie
  • 1995 Roberto Zucco Bernarda-Marie Koltèsa, Teatr Nowy w Poznaniu
  • 1997 Elektra Sofoklesa, Teatr Dramatyczny w Warszawie
  • 1997 Zimowa opowieść Szekspira, Teatr Nowy w Poznaniu
  • 1997 Tancerz mecenasa Kraykowskiego według Witolda Gombrowicza, Teatr Powszechny w Radomiu
  • 1997 Hamlet Szekspira, School of Drama Beit Zvi w Tel Awiwie
  • 1998 Poskromienie złośnicy Szekspira, Teatr Dramatyczny w Warszawie
  • 1998 Perykles Szekspira,  Piccolo Teatro w Mediolanie
  • 1998 Zachodnie wybrzeże Bernarda-Marie Koltèsa – Teatr Studio w Warszawie
  • 1998 Fenicjanki Eurypidesa, Municipal Theater w Beer Szewa
  • 1999 Wieczór trzech króli Szekspira, Staatstheater w Stuttgarcie
  • 1999 Hamlet Szekspira, Teatr Rozmaitości w Warszawie
  • 2000 Burza Szekspira, Staatstheater w Stuttgarcie 
  • 2000 The Music Programm Roxanny Panufnik (opera), Teatr Wielki w Warszawie
  • 2000 Don Carlos Giuseppe Verdiego (opera), Teatr Wielki w Warszawie
  • 2001 Bachantki Eurypidesa, Teatr Rozmaitości w Warszawie
  • 2001 Oczyszczeni Sarah Kane, Teatr Rozmaitości w Warszawie w koprodukcji z Wrocławskim Teatrem Współczesnym
  • 2002 W poszukiwaniu straconego czasu według Marcela Prousta, Schauspiel w Bonn
  • 2003 Burza Szekspira, Teatr Rozmaitości w Warszawie 
  • 2003 Sen nocy letniej Szekspira, Théâtre National w Nicei
  • 2003 Ubu Rex Krzysztofa Pendereckiego (opera), Teatr Wielki w Warszawie 
  • 2003 Dybuk według Szymona Ans-kiego i Hanny Krall, Teatr Rozmaitości w Warszawie w koprodukcji z Wrocławskim Teatrem Współczesnym
  • 2004 Speaking in Tongues Andrew Bovella, Tonnel Groep w Amsterdamie 
  • 2004 Makbet Szekspira, Staatstheater w Hanowerze 
  • 2005 Krum Hanocha Levina, Teatr Rozmaitości w Warszawie w koprodukcji ze Starym Teatrem w Krakowie 
  • 2006 Wozzeck Albana Berga (opera), Teatr Wielki w Warszawie 
  • 2006 Madame de Sade Yukio Mishimy, Tonnel Groep w Amsterdamie
  • 2006 Ifigenia w Taurydzie Christopha Willibalda Glucka (opera), Opera Paryska 
  • 2007 Anioły w Ameryce Tony’ego Kushnera, Teatr Rozmaitości w Warszawie 
  • 2007 Sprawa Makropulos Leoša Janáčka (opera), Opera Paryska 
  • 2009 (A)pollonia, Nowy Teatr w Warszawie 
  • 2009 Król Roger Karol Szymanowski, Opera Paryska 
  • 2010 Un Tramway według Tramwaju zwanego pożądaniem Tennessee Williamsa, Odéon-Théâtre de l’Europe
  • 2010 Koniec według Nickel Stuff Bernarda-Marie Koltèsa, Procesu i Myśliwego Grakchusa Franza Kafki oraz Elisabeth Costello Johna Maxwella Coetzee, Nowy Teatr, Warszawa 
  • 2011 Opowieści afrykańskie według Szekspira według dramatów Szekspira Król Lear, Otello, Kupiec wenecki, powieści Coetzee Lato oraz monologów Mouawada, Nowy Teatr w Warszawie 
  • 2013 Kabaret warszawski inspirowany tekstem Johna van Drutena I’m a Camera oraz filmem Shortbus Johna Camerona Mitchella, Nowy Teatr w Warszawie 
  • 2015 Zamek Sinobrodego Béli Bartóka (opera), Opera Paryska
  • 2017 Naznaczeni Franza Schrekera (opera), Bayerische Staatsoper w Monachium
  • 2017 Peleas i Melizanda wg Claude' a Debussy'ego (opera), festiwal Ruhrtriennale, Essen
  • 2018 Z domu umarłych Leoša Janáčka (opera), Royal Opera House w Londynie 
  • 2018 Wyjeżdżamy wg Hanocha Levina, Nowy Teatr w Warszawie
  • 2019 Salome Richarda Straussa (opera), festiwal Staatsoper, Monachium 
  • 2019 Lady Makbet mceńskiego powiatu Dymitra Szostakowicza (opera), Opera Bastille w Paryżu
  • 2021 Odyseja. Historia dla Hollywoodu inspirowana „Odyseją” Homera, na podstawie Powieści dla Hollywoodu i Króla kier znów na wylocie Hanny Krall, Nowy Teatr w Warszawie

Nagrody

Najważniejsze publikacje o Krzysztofie Warlikowskim:

  • 2003 Notatnik Teatralny nr 28-29
  • 2003 Piotr Gruszczyński, Ojcobójcy. Młodsi zdolniejsi w teatrze polskim, Warszawa
  • 2003 Szekspir i uzurpator. Z Krzysztofem Warlikowskim rozmawia Piotr Gruszczyński, Warszawa
  • 2008 Grzegorz Niziołek. Warlikowski extra ecclesiam, Kraków
  • 2009 Monika Kwaśniewska. Od wstrętu do sublimacji: teatr Krzysztofa Warlikowskiego w świetle teorii Julii Kristevej. Kraków
  • 2011 Notatnik Teatralny nr 62-63
  • 2022 Laudacja Jej Magnificencji Rektor AST prof. dr hab. Doroty Segdy oraz recenzja dorobku Laureatów autorstwa prof. dr hab. Katarzyny Fazan z okazji przyznania tytułu Honoris Causa 

Najważniejsze nagrody i odznaczenia: 

  • Europejska Nagroda Teatralna Nowe Rzeczywistości Teatralne (Saloniki)
  • Nagroda OBIE przyznana przez nowojorski tygodnik Village Voic. Wśród zdobywców nagrody OBIE byli między innymi: Dustin Hoffman, Meryl Streep, Morgan Freeman. W ciągu pół wieku jedynie dwóch Polaków zdobyło nagrody OBIE m.in. Tadeusz Kantor.
  • Nagroda Francuskiego Związku Krytyków Teatralnych za najwybitniejsze przedstawienia obcojęzyczne we Francji za spektakl Anioły w Ameryce
  • Paszport Polityki za przywracanie wiary w artystyczne i etyczne posłannictwo teatru
  • Nagroda Meyerholda (Moskwa) za najwybitniejsze osiągnięcia w reżyserii światowej
  • Order Kawalera Kultury (Francja) – przyznawany przez francuskie Ministerstwo Kultury za wybitne osiągnięcia artystyczne
  • Laur Konrada
  • Dyplom Ministra Spraw Zagranicznych za wybitne zasługi dla promocji Polski w świecie
  • 2007 Wdecha w kategorii Człowiek Roku
  • Nagroda im. Konrada Swinarskiego
  • Nagroda Boski Komediant przyznawana przez międzynarodowe jury Festiwalu Boska Komedia
  • Honorowy Medal Europejski, Warszawa
  • Srebrny medal Zasłużony Kulturze — Gloria Artis przyznawany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Nagroda Francuskiego Związku Krytyków Teatru, Muzyki i Tańca
  • Złota Maska na Festiwalu Złota Maska w Moskwie
  • 2012 Nagroda Culture.pl Superbrands za aktywne upowszechnianie kultury polskiej za granicą
  • International Shakespeare Prize na Międzynarodowym Festiwal Szekspirowskim w Krajowej w Rumunii
  • 2019 International Opera Award
  • 2021 Złoty Lew za całokształt twórczości Teatralnego Biennale w Wenecji
  • 2022 Nagroda Francuskiego Związku Krytyków Teatralnych za najwybitniejsze przedstawienia obcojęzyczne we Francji za spektakl Odyseja. Historia dla Hollywoodu
  • 2022 Nagroda im. Cypriana Kamila Norwida przynana przez Sejmik Województwa Mazowieckiego w kategorii Teatr za reżyserię Odysei. Historii dla Hollywoodu
  • 2022 tytuł Doktora Honoris Causa Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie 

Zobacz także

Wyrażam zgodę na otrzymywanie newslettera zawierającego informacje handlowe dotyczące Nowego Teatru. Więcej.
Akceptuję treść regulaminu newsletterów Więcej.