Przyjrzymy się dwóm ikonicznym dziełom literatury – Wiśniowemu sadowi Antona Czechowa i Drakuli Brama Stokera. Choć różne gatunkowo, obie te opowieści łączy wspólne tło: niepokój związany z przemianami przełomu wieków.

Czechow w swej ostatniej sztuce ukazał świat na krawędzi – schyłek starego porządku i niepewność nadchodzącej zmiany. Wiśniowy sad był dziełem nowatorskim, które zmodernizowało europejski teatr, a jego znaczenie jako opowieści o rozpadzie dawnego świata wciąż wybrzmiewa. Podobnie Drakula Brama Stokera, choć osadzony w konwencji gotyckiej grozy, oddaje lęki końca epoki – powieść można odczytywać jako opowieść o  konfrontacji Zachodu z nieznanym. Stała się on jednym z najbardziej rozpoznawalnych mitów literackich. Oba te dzieła, obrosły ekranizacjami, adaptacjami i reinterpretacjami, które wpływają na ich współczesny odbiór.

Porozmawiamy o tym, jakie znaczenia niosły Wiśniowy sad i Drakula w swoim czasie i jak odbieramy je dzisiaj. Czy naprawdę rozumiemy te historie, czy tylko odtwarzamy ich popkulturowe echa? Czy stoimy dziś w podobnym momencie historii?

Agnieszka Lubomira Piotrowska – tłumaczka literatury rosyjskiej, ukraińskiej i białoruskiej, znawczyni teatru i kultury rosyjskiej, kuratorka projektów teatralnych. Tłumaczyła m.in. powieści Władimira Sorokina, Wiktora Jerofiejewa, dramaturgię (ponad 100 pozycji) klasyczną (m.in. Antona Czechowa, Nikołaja Gogola) i współczesną (Iwana Wyrypajewa, Nikołaja Koladę, Jewgienija Griszkowca, Pawła Priażko, Klima, Natalkę Worożbyt i in.). Była jurorką na licznych festiwalach i konkursach dramaturgicznych i literackich. Aktualnie członkini kapituły Międzynarodowej Nagrody Dramaturgicznej Aurora w Bydgoszczy. Wykładała na UMCS w Lublinie oraz AT w Warszawie. Dwukrotna stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Likhachev Foundation. Laureatka Nagrody Stowarzyszenia Autorów ZAIKS „za wybitne osiągnięcia w dziedzinie przekładu literatury rosyjskiej na język polski”. Członkini Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury.

Informacje o książkach: 

• Anton Czechow, Dramaty, przeł. Agnieszka Lubomira Piotrowska, Officyna 2019. 
• Anton Czechow, Jednoaktówki, , przeł. Agnieszka Lubomira Piotrowska, Officyna 2022.

Wiśniowy sad jest rozrachunkiem z obojętnością i brakiem empatii. A to wszystko w rzeczywistości, gdzie tocząca się za granicą wojna, jest wojną tych innych. Ta ostatnia sztuka Antona Czechowa, pisana w czasie, kiedy umierał na gruźlicę, bywa nazywana rozliczeniem autora z życiem, rzeczywistością. Jest też jednocześnie przeczuciem katastrofy, kończącego się świata, nadchodzącej dużej zmiany. To poczucie bliskie jest także twórcom przedstawienia Wiśniowy sad w Teatrze Powszechnym. Na naszych oczach wyczerpuje się stara opowieść o świecie, ale nowa – jeszcze się nie wyłoniła.

Dorota Konowrocka-Sawa – autorka ponad sześćdziesięciu przekładów literackich z języka angielskiego. Zaczynała od literatury faktu (m.in. Jon Krakauer i Sebastian Junger) i publicystyki (John Holt), tłumaczyła literaturę młodzieżową, fantasy, powieści obyczajowe i historyczne, reportaż historyczny, esej futurologiczny i feministyczne opowiadania, a także klasyków (m.in. George Orwell i Dorothy Sayers, Bram Stoker, w przygotowaniu Ernest Hemingway), dziś chętnie wraca do literatury faktu i zabarwionej humorem prozy. Wykładowczyni Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek, regularnie prowadząca kursy z przekładu literackiego, członkini Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury.

O książce:

Drakula to wydana w 1897 roku powieść gotycka irlandzkiego pisarza Brama Stokera, przedstawiająca walkę grupy ochotników z zachodniej Europy i Stanów Zjednoczonych z wampirem Drakulą pochodzącym z Transylwanii. Książka łączy powieściową narrację z fragmentami listów, depesz, wspomnień, wpisów do pamiętnika czy fikcyjnych artykułów prasowych, łącząc konwencje powieści epistolarnej, powieści dokumentalnej i przygodowej. Drakula wszedł do kanonu literatury europejskiej jako jedna z wielkich powieści o walce dobra ze złem oraz kanonu literatury fantastycznej, doczekał się ponad dwudziestu ekranizacji, a postać Drakuli trwała wpisała się w imaginarium popkultury. Na język polski przekładany był co najmniej ośmiokrotnie. 

• Bram Stoker, Drakula, przeł. Dorota Konowrocka-Sawa, Empik Go, 2024

Kamila Jansen – absolwentka Wydziału Wiedzy o Teatrze warszawskiej Akademii Teatralnej oraz Podyplomowego Studium dla Tłumaczy Literackich i Audiowizualnych Lingwistycznej Szkoły Wyższejw Warszawie. Członkini Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury. Autorka przekładów amerykańskich i brytyjskich sztuk teatralnych (m.in. Harveya Fiersteina, Dawn King, Micka Gordona, Davida Robsona), wersji polskich kilkudziesięciu filmów i seriali telewizyjnych, a także tłumaczeń literackich (beletrystyka, literatura faktu).