Elizabeth Costello | J.M. Coetzee
Krzysztof WarlikowskiSiedem wykładów i pięć bajek z morałem
Siedem wykładów i pięć bajek z morałem
Postać pisarki Elizabeth Costello pojawiła się po raz pierwszy w 1999 roku, kiedy Johna Maxwella Coetzeego zaproszono do wygłoszenia dwóch wykładów na uczelniach w Stanach Zjednoczonych, których tematem była pisarka Elizabeth Costello, zaproszona do wygłoszenia dwóch wykładów na uczelniach w Stanach Zjednoczonych. Odtąd autor napisał jeszcze kilka utworów, w których pojawiała się ta postać, a jej biografia stopniowo zaczęła się rozrastać. W 2003 roku pisarz poświęcił jej odrębną powieść, którą zatytułował „Elizabeth Costello”.
Bohaterka ta nie jest wyłącznie fikcyjnym, literackim bytem. Można powiedzieć, że stała się artystycznym i życiowym alter ego Coetzeego, wypowiadającym się w jego imieniu, zastępującym go, kiedy zaczął ukrywać się za jej plecami, czy używać jej jako tarczy, jakby chciał zrzucić na nią odium krytyki, niezgody i złości odbiorców i uczestników akademickich dyskusji i sporów. Jak sam twierdzi, Costello wdziera się nie tylko do jego wyobraźni i pisarskich planów, zabiera też głos – jego głos – w kwestiach filozoficznych, ekologicznych, społecznych i egzystencjalnych, przemawia i apeluje do sumień w sprawie losu zwierząt, nierówności społecznych i wykluczenia osób starszych czy kalekich. Sama też wdziera się do jego utworów, w których autor nie planował jej umieścić. Można ją zatem uznać za rodzaj upiora, wołającego głosu lub dybuka czy innej zbłąkanej duszy. Lub po prostu za ulubioną figurę, która maniakalnie powraca do swojego twórcy.
Jest wreszcie Costello ulubioną i często także nieplanowaną postacią teatru Krzysztofa Warlikowskiego. Pojawiała się dotąd w jego pięciu spektaklach: w jednych pod swoim nazwiskiem, w innych głosu użyczały jej inne postaci. Ale jeszcze nigdy reżyser nie poświęcił jej całego spektaklu, choć – jak pokazuje jego dotychczasowy dorobek – domaga się ona jego uwagi i nawiedza go chyba równie często, jak swojego pierwotnego twórcę.
W swoim najnowszym przedstawieniu Warlikowski realizuje w końcu plan, o którego istnieniu może dotąd nie wiedział, który jednak wydaje się bardzo logiczny, biorąc pod uwagę, ile razy zapraszał Elizabeth do ukazania się w świecie jego teatru.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego
Aktorzy i aktorki
-
Mariusz Bonaszewski
Mariusz Bonaszewski
-
Magdalena Cielecka
Magdalena Cielecka
-
Andrzej Chyra
Andrzej Chyra
-
Ewa Dałkowska
Ewa Dałkowska
-
Bartosz Gelner
Bartosz Gelner
-
Małgorzata Hajewska-Krzysztofik
Małgorzata Hajewska-Krzysztofik
-
Maja Ostaszewska
Maja Ostaszewska
-
Jacek Poniedziałek
Jacek Poniedziałek
-
Magdalena Popławska
Magdalena Popławska
-
Ewelina Pankowska
Ewelina Pankowska
-
Piotr Polak
Piotr Polak
Gościnnie występują
- Jadwiga Jankowska-Cieślak
- Hiroaki Murakami
- Maja Komorowska
Informacje
Reżyseria: Krzysztof Warlikowski
Scenografia, kostiumy: Małgorzata Szczęśniak
Reżyseria świateł: Felice Ross
Scenariusz na podstawie utworów J.M. Coetzeego: Elizabeth Costello, Powolny człowiek, Moral Tales: Krzysztof Warlikowski, Piotr Gruszczyński
Współpraca: Łukasz Chotkowski, Mateusz Górniak, Anna Lewandowska
Dramaturgia: Piotr Gruszczyński
Współpraca artystyczna: Claude Bardouil
Muzyka: Paweł Mykietyn
Wideo i animacja: Kamil Polak
Charakteryzacja: Monika Kaleta
Obsada: Mariusz Bonaszewski, Magdalena Cielecka / Jaśmina Polak, Andrzej Chyra, Ewa Dałkowska, Bartosz Gelner/Piotr Polak, Małgorzata Hajewska-Krzysztofik, Jadwiga Jankowska-Cieślak, Maja Komorowska, Hiroaki Murakami, Maja Ostaszewska, Ewelina Pankowska, Jacek Poniedziałek, Magdalena Popławska
oraz ► zespół teatru
Premiera: 11 kwietnia 2024
Produkcja: Nowy Teatr, Warszawa
Koprodukcja: Schauspiel Stuttgart, Festival d’Avignon, Théâtre de Liège, La Colline – théâtre national, Paryż, Les Théâtres de la Ville de Luxembourg, Athens Epidaurus Festival, Ateny, Malta Festival Poznań 2024
Partnerzy: Kinoteka, IAM, Culture.pl, Instytut Francuski w Polsce, Arctic Paper
Instytut Adama Mickiewicza jest głównym partnerem europejskiej trasy spektaklu 2024/2025
W spektaklu wykorzystano fragmenty następujących utworów:
J.M. Coetzee Elizabeth Costello w przekładzie Zbigniewa Batki
J.M. Coetzee Powolny człowiek w przekładzie Magdaleny Konikowskiej
J.M. Coetzee Gdy kobieta się starzeje, Próżność, Szklana ubojnia w przekładzie Jacka Poniedziałka
Copyright for Elizabeth Costello © 2003 by J.M. Coetzee
Copyright for Slow Man © 2005 by J.M. Coetzee
Copyright for Moral Tales © 2017 by J.M. Coetzee
Copyright for Interview © 2018 by J.M. Coetzee; Soledad Costantini
Arranged by the Peter Lampack Agency, Inc.
Philippe Parreno Anywhere Out of the World (2000)
Sophie Calle La dernière image, Istanbul 2010 w przekładzie Agaty Kozak
Sophie Calle Des histoires vraies © Actes Sud, Arles 2018 w przekładzie Agnieszki Grudzińskiej
Sophie Calle North Pole, 2009
Franz Kafka Sprawozdanie dla Akademii w przekładzie Juliusza Kydryńskiego
Johann Wolfgang von Goethe Faust w przekładzie Jacka St. Burasa
Frances Farmer Bóg umiera, 1931
W spektaklu wykorzystano fragmenty następujących utworów muzycznych:
Paweł Mykietyn Symphony Nº2 w wykonaniu NFM Filharmonii Wrocławskiej
Michelle Gurevich First Six Months of Love w aranżacji Kuby Karasia i Pawła Mykietyna
W nagraniach wzięli udział:
Maria Sławek – skrzypce
Kornel Jasiński – kontrabas
Paweł Mykietyn – gitara, fortepian, elektronika
W spektaklu wykorzystano następujące fotografie:
Gustaf Gründgens, photo by ÖNB / Wiedeń
Veit Harlan, 1942, photo by ullstein bild via Getty Images
Joseph Goebbels wręcza nominacje profesorskie Veitowi Harlanowi i Wolfgangowi Liebneinerowi, 1943, photo by ullstein bild via Getty Images
Ferdinand Marian w roli Księcia Konstantina w filmie Die Stimme des Herzens, 1937, photo by ullstein bild via Getty Images
Heinz Rühmann, pocztówka z obrazem z filmu Raj kawalerów, 1939
W identyfikacji wizualnej spektaklu wykorzystano fotografie z cyklu:
Sophie Calle North Pole, 2009
Garnitur Małgorzaty Hajewskiej-Krzysztofik projektu Izabeli Łapińskiej
Ostrzeżenia: światło stroboskopowe, głośny dźwięk, obiekty imitujące zwierzęta
Media
- Korespondencja Macieja Hanusa z Festival d'Avignon
- Ελένη Κουτσιλαίου, tłumaczenie Nina Trzaska (DOCX)
- Rozmowa Cezarego Łasiczki i Łukasza Drewniaka, Tok fm
- Magda Piekarska, Didaskalia
- Marcelina Obarska, Culture.pl
- Jacek Wakar, Zdania Wakara
- Anna S. Dębowska, Gazeta Wyborcza (JPG) Link do źródła
- Anna Pajęcka, Dwutygodnik
- Aneta Kyzioł, Polityka (PDF)
- Katarzyna Janowska, Newsweek (PDF)
- Jacek Cieślak, Rzeczpospolita (PDF)
- Przemysław Bollin, Newsweek (PDF)
- Tomasz Domagała rozmawia z Jackiem Poniedziałkiem, Anywhere
- Maja Ostaszewska i Mariusz Bonaszewski w rozmowie z Katarzyną Janowską, Rezerwacja, Onet
- Magdalena Cielecka i Jacek Poniedziałek w Dzień Dobry TVN
- Baszka Marcinik rozmawia z Piotrem Gruszczyńskim w Trójce pod księżycem
- Rozmowa Andy Rottenberg z Krzysztofem Warlikowskim, Vogue Polska (PDF)
Tournee
- 5-7 czerwca 2024 – Athens Epidaurus Festival, Ateny (Grecja)
- 6-7 lipca 2024 – 48. Grec Festival, Barcelona (Hiszpania)
- 16-17, 19-21 lipca 2024 – 78. Festival d’Avignon, Awinion (Francja)
- 14 września 2024 – Malta Festival 2024, Poznań
- 29 listopada - 1 grudnia 2024 – Theatre de Liège (Belgia)
Nagrody
- Wyróżnienia krytyków i krytyczek w ankiecie miesięcznika Teatr Najlepszy, najlepsza, najlepsi w sezonie 2023/2024:
Najlepsze przedstawienie według Łukasza Drewniaka, Wiesława Kowalskiego, Przemysława Skrzydelskiego i Maryli Zielińskiej;
Najlepsza reżyseria według Łukasza Drewniaka, Katarzyny Flader-Rzeszowskiej, Wiesława Kowalskiego, Anety Kyzioł i Przemysława Skrzydelskiego;
Najlepsza rola kobieca: Maja Komorowska, Ewa Dałkowska, Jadwiga Jankowska-Cieślak, Małgorzata Hajewska-Krzysztofik, Maja Ostaszewska, Andrzej Chyra według Łukasza Drewniaka;
Najlepsza rola kobieca: Maja Komorowska wskazanie Anety Kyzioł;
Najlepsza rola kobieca: Maja Ostaszewska oraz Magdalena Cielecka wskazanie Przemysława Skrzydelskiego;
Najlepsza rola męska: Mariusz Bonaszewski wskazanie Łukasza Drewniaka;
Najlepsza rola drugoplanowa: Maja Komorowska, Ewelina Pankowska, Hiroaki Murakami wskazanie Tomasza Domagały;
Najlepsza rola drugoplanowa: Maja Komorowska wskazania Katarzyny Flader-Rzeszowskiej, Jacka Kopcińskiego, Wiesława Kowalskiego;
Najlepsza rola drugoplanowa: Andrzej Chyra według Przemysława Skrzydelskiego;
Najlepsza adaptacja teatralna/dramaturgia: Krzysztof Warlikowski, Piotr Gruszczyński (współpraca: Łukasz Chotkowski, Mateusz Górniak, Anna Lewandowska) według Łukasza Drewniaka, Jacka Kopcińskiego, Wiesława Kowalskiego, Przemysława Skrzydelskiego;
Najlepsza muzyka: Paweł Mykietyn wskazania Tomasza Domagały, Przemysława Skrzydelskiego;
Zobacz także
-
Powrót do Reims
Teatr
13.10Powrót do Reims
-
Igor / Dawid
17–18.10
Igor / Dawid
-
Dyskusyjny Klub Teatralny: Siła Suki – Trylogia...
Spotkania
19.10 SOB 21.50Dyskusyjny Klub Teatralny: Siła Suki – Trylogia...
-
Festiwal KORCZAK DZISIAJ: Focus: Szwecja
Spotkania
21.10 CZW 10.00Festiwal KORCZAK DZISIAJ: Focus: Szwecja